1 - Mga Ebidensia Nga May Dios

Nai-post Enero 18, 2023 Mula kay Adrian Ebens sa Ilongo

From this English study: https://maranathamedia.com/download/view/01-evidence-of-the-existence-of-god
Use with this chart: https://maranathamedia.com/download/view/03-jesus-believed-in-the-ot

Download Illongo .word file: 
https://maranathamedia-philippines.com/file_proxy/volume_ams3_01/maranathamedia-philippines.com/downloads/studies/1-Ebidensya-nga-may-Dios.docx

Kamatuoran Sa Sining Panag-on

  1. MGA EBIDENSIA NGA MAY DIOS

Bisan pa man nga wala ang DIOS magpakita sa aton paagi sa aton mga pamatyagan. Kay indi ta SYA makit an ukon mabatian okon matandug, apang wala ta niya ginbilin nga magpangapkap sa kadulum kag kalibug ukon pagduhaduha ukon walay mga ebedinsya nga ari gid SYA. Wala gid ang DIOS nag -ayo sa aton nga magtoo kita sa IYA nga walay nagakaigo nga ibedinsya nga mangin basihan  sang aton pagtoo. Ang kamatuoran nga SYA ara gid. Ang IYANG kinaiyahan, ang pagkamatuod kag kasaligan sang IYA pulong, ini tanan na palig-on paagi sa tistimoniya nga amo ang nagaapila sa aton mga rason kag amo nga mga tistimonya tama kadamu.

Ano ang madamung ibedensya nga ang DIOS matuod kag diin naton ini makita?

 

MGA MARKA SANG MGA TIKANG SANG DIOS SA DUTA

MATEO 6:28, 29  Ngaa nagakabalaka ka kon ano imo isul ob? Tan-awa ang mga lirio sa wayang, kon paano sila nagtubo: wala sila nagahimud-os okon nagalaba, kag ako nagasiling sa inyo, bisan si Solomon sa iyang kamangaranon kag dungog wala gid makapanupot sing subung.

Sa aton palibot, sa duta, sa kadagatan, sa kahawaan,may tuman kadamu nga ibedensya sang kahusay, katahum, pagkatugma ukon paghaum, kag maalamon nga pagplano. Hunahunaa bala ang makahalangawa nga disenyo: ang katahum kag kahumot sang mga bulak, ang kamag an sang tun-og nga naga-inanay sa pagtupa sa mgadahun sa kaagahon, ang pakpak sang alibangbang, ang lawa sang damang, ang pakpak sang pispis, ang mga  tipuso sang mais ang makatilingala nga ikasarang kag mikanismo sang mga buyog nga ilang tilipunana sang dugos;  ang kinaadman sang mga pispis sa pugad kag ang unay nga radar sang mga kabog.

Ini bala ayhan nga mga kalatingalahan hinimo lang sang ila kaugalingon?

 

 MGA MARKA SANG MGA TIKANG SANG DIOS SA KALANGITAN

SALMO 19:1   Ginpahayag sang mga kalangitan ang imong kahimayaan oh DIOS, kag ang kahawaan nagpakita sang imong mga binuhatan.

ISAIAS 40:26  Ibayaw ang imong mga mata sa kahitaasan, tan awa kon sin o ang nagbuhat sini tanan? Sin o ang nagpagwa sa ila nga kasubung sang parada? Ginpasubang NIYA sila suno sa ilang kadamuon, kag  sa ilang mga ngalan gintawag NIYA sila, sa kusog sang iyang gahum, walay bisan isa nga nawala.

Sa langit, sa ibabaw naton, may madamu nga mga ibedensya sang mga sulundan (pattern), kahusay,katahum, pagkatugma, kag nahisuno nga mga tinutuyo nga aton makita labi pa gid kon ini mas mapalapit kag mapadaku sa aton panan-awan.  Ang kadalagku-on kag kadamuon sang mga kabituonan. Paano nga sila nagatiyog suno sa pagsulundan nga ilang ginasundan, sa dalan nga sila lang ang nagatultol kag  kon paano sila ginbutang sa duog nga walay patunganan. Sila lang bala ang naghimo sa ilang kaugalingon, kag suno sa ilang luyag buhaton?

 

MGA MARKA SANG MGA TIKANG SANG DIOS SA ATON LAWAS

SALMO. 139:14 Ako magadayaw sa imo, kay ako makahalangawa kag makatilingala nga ginbuhat mo: makatilingala sa katahum ang imong binuhatan, kag ang akung kalag nakahibalo gid.

Sa lawas sang tawo may tama kadamu nga mga ibedensya sang maalamon nga mga disenyo, pag-ina-ngutanay, pagpahaum sa kinaiyahan kag pagkamaalamon sa panghunahuna kon kita nagapamalandung sa sining duta kag kalangitan. Pamalandunga ining makatilingala nga lawas. Ang mga cells; ang kasingkasing, ang utok,ang panabor, kag panimahuan,ang nervous system; ang digestive system;ang kadugayon kag miraculo sa pagbusong, ang mga glands, makatilingala nga depensasang lawaskag ang iyang abilibidad sa pag ayo.

Ano abi ang mahimo naton sining madamu nga ebedinsya sang kinaalam sa pagplano, kag palanan-awon sa duta,sa langit kag sa aton lawas?indi ta ini mabaliwala bisan anhun. Nagkinahanglan ini sa maalamon nga mga pagpaathag.nag-butho bala ini sa desinyo o sa aksidente lamang. Producto sang isa ka DIOS ukon natabuan lang.walay neutral okon tungatunga nga pagpili.

Nakabati ka balasag storya nga ang relo nagbuhat sa iyang kaugalingon? Ang amo nga storyaimposibli kaayo kag kabalo gid kita sina. Pero ang uniberso kay mas complikado kag makuti nga mikanismo labaw pa sa relo. Ang mga rason nagakinahanglan sing manugbuhat tungud sining tumalagsaon nga disenyo  sa iyang mga binuhatan. 

HEBREO 3:4  kay ang tagsa ka balay pinatukod, apang SIYA NGA NAGTUKOD SINI TANAN NGA BUTANG AMOANG DIOS.

Ang makatarunganon nga pagpaathag sa sining mga binuhatan sa Dios.

 

GINPASANAG ANG BIBLIYA SA ARKILUHIYA

Isa ka gatus katuig ang nagligad may mga maalamon nga mga critico  nga nagasiling nga ang biblia napun an sing sayop ang mga istorya sa sini. Pero karon  nabag-o na ang tanan. Ang pagkadiscobri sang mga arkiluhiya didto sa bibliahanon nga kadutaan nagtuga sang bag-o nga pagsalig sa kamatuoran nga yara sa mga istorya sini nga mga nasud.  

Ang middle East nangin isa ka higanteng museum, nagginutok nga mga butang nga nakutkutan nga nga na pisapisa nga ibidensya sang kabantugan. Sa amo nga kabangdannan, ining region amo ang dakung library. Idalum sa iyang walay pahuway nga balas, sa batohanon nga nawung, nabanya-banya sa bagyu ang monyumento na preserbar nga mga istorya sang kasaysayan sinag bantug kag gamhanan nga mga emperyo sang unang panahon.

Ining librarya, ang dumaan kag pinaka daku nga libraya sa kalibutan, sa iyang mga sinulat sa datang kulonon, mga cylinders, mga linukot nga papyrus, mga buka nga mga banga, mga bato,amo ang dalagkung mangad, gin-andam paagi sa kamot sang mga tawo nga dugay na nga mga patay, napuno sang ibedensyasang pagkalig-on sa sining mga balaan ng kasaysayan sa biblia, kag ini ginreserba sang dios batuk sa aton presente nga ti-on sang pagkinahanglan.

 

IBUTANG ANG BIBLIA SA PAGTILAW

2 Timoteo 3:16  Tanan nga kasugtanan ginbugna sang Dios, kag mapuslanon sa pagtudlo,  pagsaway, sa pagbadlung, sa paglaygay nga sa pagkamatarung

Ining pagpangankun sang langitnong pagkamanunulat amo ang nagbuhat sining bug-os nga bibla. Ang Expresasyon nga kaanggay sang “Amo ini ang siling sang Ginoo” kag pamati-I pulong nga ginpamolong sang Ginoo.” Ini mabasahan subra 2,000 ka beses sa mga pinanid sang kasulatan. Apang ang biblia wala naghambal sa aton nga toohan ini nga walay mga pagpamatuod.

1 Tesalonica 5:20,21 Indi patamaya ang pag panag na. Tilawi ang tanang butang; ang kon ano ang maayo.

 

KALIG-ONAN SANG BIBLIA

Tun-I ining unang mga pagpangangkon nga indi maguba nga pagkalig-on

Isa 40:8             Ang hilamon nagakalaya, ang bulak naga kayong, apan ang pulong sang Ginoo nagapadayon sa gihapon.

Juan 10:35       Kon siya ginatawag nila dios, nga sa iya ang pulong sang Dios nag abot (kag ang kasulatan indi mabungkag)

Mateo 24:35    kag duta magtaliwan, apan ang akon pulong indi nga mas-a mag taliwan.

Amo ini nga mga pulong ang gin pamulong mismo ni JESUS.

Si Diocletian, Romanong Emperador sa 4th  nga century, iya gin-pildi ang mga kasulatan ni JESUS,  gin pang-imbargo ang tanan nga copya sang mga kasulatan kag gin sunog. Apang ang  biblia nagbagon gikan sa tunga sang mga abo nga wala maano.

Si Tomas Paine, mapintas lahi nga English, free thinker, na tawo sang 18th century, nakig-away batok sa BIBLIA, pero bisan sa anong mga pagtinguha sa pagbungkag sini, naglabi nga ini nagpabilin.

 

MGA PROPISIYA SA BIBLA

Tun-I ang pagpangangkon sang biblia nga siya maka sugi sa aton palaaabuton.

Isa 46:9,10       Dumduma ang mga panghitabo sa dumaan nga panag-on kay ako amo ang Dios, kag wala na iban; ako amo ang Dios kag wala na kapareho ko. Nagdeclara sang katapusan gikan sa ginsuguran, kag halin sa dumaan nga tion, nga wala pa mahanabu, nagasiling “Akon laygay magalig-on, kag buhaton ko ang akon na luyagan.

May manubo sa isa kalibo ka mga peropesiya ang yara sa biblia madamu na ang mga nagkalatumana, kag ang iban yara a sa iyang proseso sang katumanan, iban nagakatuman na. Ginabanabana nga isa sa tatlo ka parte sang Biblia natuman na. Ini nga mga prophesiya kaangay sang malaba kag masanag nga lnya sang mga hitabo halin sa Genesis padulong bugna.

 

ANG TIRO

Isa sang halimbawa sini amo ang Tiro, madu-agon nga duug sa kilid sang baybayon sa dumaan nga ponisia. Ining daku, manggaranon nga siyudad; malauton saa itululok sang Dios. Isa sang ila religiso nga mga hilikuton amo ang pag halad an gila mga anak nga mga nagasusu didto sa naga kalayo nga kamot sang imahin. Ang Dios nagtagna sa kalaglagan sang amo nga syudad.

Sa Ezekiel 26:7-14      Gintagna sang Dios ang anum ka matabu sa Tiro.

  1. Iyang pagadalhun si nabukunodosor, hari sang Babilona batok sa Tiro.
  2. Madamu nga katawhan sa Tiro magakalamaty.
  3. Ang nalaglag nga siyudad malunod sa tubig.
  4. Ang syudad kay mangin kaangay sang baton ga matapan ang ibabaw sini.
  5. Mangin duog nga ladlaraan sang mga pukot..
  6. Indi na matindug liwat.

Talupanda ining mga panagna nga ditalyado ang tanan kag natabu suno sa iyang mga detaliye. Matapus nga nasulat ang amo nga prophesiya, indi nagdugay gin-ataki ni Nebukunodosor ang syudad sang pader sa amo nga syudad. Ginpierdi sila sulod sang 13 ka tuig, tubtub nga ini nalumpag, lamang nasapwan nga walana sang pumuluyo didto sa sulod. Nakabalhin na sila sa isa ka isla tunga sa kilometro ang kalayoon.

250 ka tuig ang nagligad,  si Alexander nga gamhanan nagdaug sa bug-os nga kalibutan. Ang katawhan sang Tiro nagbatyang nga walay katalagman na sa ila tungod sa ilang mga pamakud, apan si Alexander diterminado sa pag pierde sa ila. Nagmando siya sa pag laglag sa among dumaan nga syudad sa tubig kag mag patindug sang alagyan padulong sa isla. Ang isla walay sagabal nga ilang nalambot nag martsa padulong sa bag-ong Tiro. Karon sa sini nga duug masami nga ladlaran sang mga pukot sang mga mangingisda. Makatatlo nga gintinguhaan nga liwat patindugon ang syudad apan ini napaslaw.

Ezekiel 26:14 nag sulat” Himuon ko ikaw nga matapan nga bato; mangin ladlaran ka sang pukot, indi ka mapatindug pa liwat, kay ang Ginoo nagpamulong sini; siling sang Ginoong Dios.

 

EGYPT

Sa pagkamatuod nagkalipay sining husto ang Egypto sadto, Apang ano na ayhan subong? Ang Dios nagsulat sa iyang mga panagnaanon.

Ezekiel 29:14,15          Akon pagadalhon balik sa duta sang Pathros, sa olihinal niya nga duta. Kag didto manginkubus nga ginhari-an Kubus sa tanang mga ginhari-an; indi na gid sya bayawon labaw sa tanan nga mga nasud.  Kay pagamayon ko sila agud indi na sila maggahum pa.

Samtang ang Egipto naga uswag sa ilang pg ptukod sang dam kag iban pa, 70% sang mga igiptohanon indi makabasa kag makasulat, sa madamu nga mga duug ang babayi kag nga kabataan na lulanan sing mabug-at nga mga lulan. Ang dumaan nga egipto bantug sa kabugana sang suplay sang kahoy nga paperus, agud mangin papel sa kalibutan. Ini nga kahoy nagatubo sing bugana sa ubay sang sapa kag mga suba, sa suba sang Nilo, ang Dios nagtagna nga ang amo nga mga kahoy malaya kag madula ini, mawala ini sa duta sang Egipto. Ini tanan natuman sunos a IYANG pulong.

Isa 19:7             Ang kahoy nga paperus sa kasubaan, sa nga-ngaan sang suba kag ang tanan nga natanum sa ubay sini, malaya, kag mawala, kag indi na ini magtubo liwat.

Kaon, wala na gid sang Paperus sa Egipto magluwas lang sang gamay nga ginaatipan gid sa Cairo museum

 

PETRA

Tama gid katahum nga duug. Ang tagsa ka tinukod (kapin 1,000 sa il) napurma kaangay sang mga Arko sa buhi nga mga bato. Sa mataas nga mga kabukiran palibot sa nalupyakan makit-an ang mga duug nga halaran sa halad nga tawo. Kada simana, inang mga hubin nga mga ulay nga babayi ginhalad sa dios-dios nga adlaw. Makahaladluk nga hilikuton. Ang mga babayi gindagtaan kag samtang sila buhi ang ilang mga kasing kasing ginku-ot gikan sa ilang lawas samtang ini nagatibuk pa ini, ginhalad sa pagbutlak sa adlaw. Ang Dios nagdumot sa pagsimba sa adlaw bangud sini gintagna ang kalaglagan sang Edom.

Jeremias 49:17,18 EDOM mamangin kalatingalahan ka…wala gid sang mabilin, wala bisan sin-o nga anak sang tawo magpuyo didto.

ISAIAS 31:11-13 Nagasugid sa aton nga ang mga kasapatan kag mga kapispisan magapuyo sa nalaglag nga Edom, kag anga talungon kag tunok magatubo sa ilang palasyo kag mga pamakud sa syudad. Wala na ang Petra kay tinalikdan na ini.

 

BABILONIA

Ang Babilonia isa sang pinakabantug kag gamhanan nga syudad sa dumaan nga kalibutan. Masami ini ginatawag nga bulawan nga syudad sa bulawanun nga kapanahunan. Si Propeta Jeremias nagtagna mahinatungod sa Babilonia.

Jeremias 51:26,37      Indi sila magkuha sing Bato kundi ikaw pagabayaan sing dayon, siling sang Ginoo Ang Babilonia mangin tinumpakan, mangin puloy anan sang mga langyaw nga ido, makatilingala kag mamingaw, mangin walay pumuluyo.

Yadtong nagabisita sa sumaan nga Babilonia nagsugid nga sa gihapon ang among duug walay pumuluyo, Ang propesiya mas nagpahayag.

Isaias 13:20,21  Indi na ako pagpapuy-an pa. Ukon bisan pa ang mga taga Araba magapatin-dug sang layang layang didto, kundi ang mga mapintas nga sapat sa desierto magapuyo.

Pagligad sang 2500 ang mga Arab asa gihapon ara pa, pero walay Babilonianhon na karon. Ang bantog nga palasyu kag hardin s babaw sang mga tinukod ( hanging garden )

Sang Babilonia nangin sa handumanan nalang sa hunahuna, pero karon, tubtub karon, ang mga Araba nagapuyo gihapon sa layanglayang. Paano ni Isaias na hibaloan nga ang mga Araba padayon nga amo sa gihapon pagligad sang 2500 katuig, pero ini sila magdumili sa pagpuyo sa among duug sa Babilonia? Ang mga huna-huna sang mga tawo ang mga tawo. Ang mga partikular nga mga panghitbo kon sugpon sugponon, mga pagpa-matuud sang Diosnong panlantawan,  kag ini sarang masulat sa daku nga libro.

Ari pa ang isa pa ka propesiya, nga ang tagsa ka nasud nagtabang sa pagtuman naghatungod sa katawhan sang Israel. Sa Leviticus kag Deuteronomeo, si Moses nagplastar sang paliticanhon kag relihioso mga kasaysayan sang sini nga rasa sang katawhan sa sulod sang sulusubra 3,400 ka mga tuig gikan sang 1500 BC  tubtub karon.

Leviticus 26:33-44      Laptahon ko kaamu sa tunga sang mga kanasuran kag lagsun kamu sa ispada, mangin mamingaw  ang inyo duta kag ang inyo  syudad guba… Sila nga mga nagkalabilin pagapapason sila tungod sa inyong mga paglapas sa duta sang inyo mga kaaway… Dili ko sila ihaboy ukon magdumot sa ila, sa paglaglag sa ila.

Deut. 28:25,    magmangin kahadluk kamu sa tanan nasud sa kadaygan sangg duta.

Ini nga mga katawhan sang Dios impon sa tanan nga nasud sa subra na 2500 ka tuig, Apan ila gid napadayon ang ilang lahi kag pagkasila. Sa sina nga panahon , may madamung nasud nga nagsaka sa paggahum, pero wala nagdugay ini nag kaladula, Aton tan-awon ang amerika kon saa diin minilyon ang nag puyo nga nag halin sa mag kalain lain nga duta. Sa sugod ang mga imigrante nga grupo nag preserbar sang ilang nasyonalidad nga kinaiyahan sulod lang sa pila ka kaliwatan, kag ugaling ini nawala. Pero indi ang sa mga Judeo, makit-an sila sa bisan diin nga nasud, suno sa propesiya, nga mangin sila, nangin amo gid sila, permi kag masami sa bisan diin lain gid sila.

 

GAHUM SA PULONG UKON  BIBLIA

Sa katapusan tun-I ini, Ang biblia nag-ankon nga may gahum ini sa pagbag-o sang kabuhi.

Roma 1:16       Kay wala ako nagakahuya sa maayong balita ni Cristo, kay ini amo ang gahum sang Dios nga sa kaluwasan mga nagatoo. Paano ta bala tilawan ang kamatuoran sini nga pangangkon.” Personal ta lang gid nga I eksperyensa. Ang langitnong pagkamanunulat sang Biblia indi mapa lig-on sa mga argumento kundi paagi lang gid sa personal nga experyensa. Ina kon hatagan ta lang gid patas nga pag tilaw kay ini magpamatuod sa iyang kaualingon sa aton. 

2 Corinto 5:17 Busa, kon ang bisan sin-o nga yara na kay Cristo, siya bag-o na nga tinuga, ang daan nagtaliwan na, yari karon, ang tanan nangin bag-o.

Paagi sa gahum sang pulong sa Biblia, indi na maisip ang kadamu-on sang mga babayi kag lalaki nga nahilway sa gawi nga malinapason. Mapasipalahon nangin balaan kag putli. Nag biya sa pag hubog hubog ang palahubog, ang kiriminal nangin kasaligan kag mapisan. Ang Canibal nangin maayo kag kasaligan, ang kalag nga subung kay satanas kay nabag-o sa imahin sa Dios. Ini miraculo sa tanang mirakulo.

Ps. 34:8              O tilawi kag tan-awa ang Ginoo mayoo; bulahan ang tawo nga nagsalig sa iya.

Kon aton lang batonon ang Biblia bilang bulong halin sa gamhanan nga manug bulong, kita man mangin buhi nga saksi sang makapabag-o NIYA nga gahum.

Abyan, sa pagtoo nga ang Biblia pulong sang Dios, wala ini nahsunog sa pinalatun latun nga mga sugilanon. Ang Biblia libro nga na pamatud-an na. Ang mga ibedensya makatilingala, usisa-a bala ang iyang mga pinanid, makit-an mo ang mesahi sang Dios nga para gid sa imo.  Makitan-an mo, nga ang biblia amo ang libro sang mga paglaygay sang Dios. Kon paano naton mahibaloan ang pagkinabuhi sa sining duta. May dugang pa ipakita ni JESUS CRISTO, ang dalan sa kabuhi nga walay katapusan, kagdugang pa, ang paglaum kag kalipay sa kinabuhi samtang nagahulat sa amo nga saad.

 

Review sheet — EBIDENSIYA NGA MATU-OD MAY DIOS

Assignment: Basah maayo ang leksyon sa pagtoon sang pulong sa indi pa nimo ini pagasabton.

  1. Paano gintandi ang katahum sang bulak sa bisti sang tawo? Matteo 6:28,29
  2. Ano ang ginapadayag sang mga bitoon?  Psalmo 19:1 
  3. Ano ang ginpahayag ni salmista David sang siya naga pamalandong sa lawas sang tawo? PS 139:14 
  4. Sin-o ang nagbuhat sini tanan? Hebrews 3:4 
  5. Ano ang nga pasananag sang kamatuoran sa Biblia nga naka pa hipos sa mga kritiko sa Biblia. 
  6. Sin-o ang may responsibli sa paghimo sang Biblia? 2 Tim 3:16 
  7. Tubtub san-o ang pulong sang Dios magaluntad? Isa 40:8 
  8. Ano ang pinasahe nga abilidad sang Dios? Isa 48:9,10
  9. Ano ato ang dumaan nga syudad nga ginhambal sa Dios nga itagbong sa dagat nga indi na gid mapatindud pa liwat.? Ezekiel 26:7-14 
  10. Ano to nga ginharian nga mangin kubus tubtub san-o? Ez 29:14,15
  11. Ano to nga syudad sadto nga ang mga Arabo indi gid mapuyo bisan isa lang ka gab-i? Isa 13:20,21.
  12. Ano ang siling sang Ginoo mahitungod sa mga israelinhon? Lev. 26:33-34, Deut. 26:25
  13. Ano ang sarang mahimo sang Biblia s kabuhi sang tawo? 2 Cor. 5:17
  14. Amo nga pagtilaw ang pwedi ta mahimo agud aton mapamatud-an nga matuud ang Dios? Ps. 34:8 

Nagatoo ka bala nga ang Biblia ginbugna sang Dios?